Deprem Performans Analizi

Deprem Performans Analizi Nedir?

Deprem Performans Analizi, ya da diğer adıyla deprem performans çözümlemesi, “bina deprem ya da çökme riski altında mı, değil mi?” sorusunun cevap bulduğu analiz yöntemidir. Geçmiş depremlerde büyük maddi ve manevi kayıplar yaşamış olmamız, ülkemizdeki mevcut binalarda bu analiz yöntemiyle yapılacak ölçümlerin önemini epey arttırmıştır.

Deprem performans analizleriniz için uzman kuruluşlardan destek almak işlemlerinizi hızlandıracak ve size zaman kazandıracaktır. Deprem performans analiziyle ilgili detaylı bilgi almak için Newen Yapı’nın uzman ekibine dilediğiniz zaman ulaşabilirsiniz.

Deprem Performans Analizi Nasıl Yapılır?

Deprem Performans Analizi için başlangıç noktası bina ve binanın mühendisliğiyle ilgili hasar tespit bilgi düzeyinin belirlenmesidir. Bunun için öncelikle mevcut yapının eski mimari ve statik projelerine ulaşılır. Eğer bu projelere ulaşmak mümkün olmazsa binanın rölövesi ve numuneler yerinde alınarak, elde edilen bilgiler analiz için önce test ortamına, ardından da 3 boyutlu modelleme ortamına taşınır. Bilgi düzeyleri sınırlı, orta ve kapsamlı olarak üç kategoriye ayrılır.

    • Sınırlı Bilgi Düzeyi:

Bu bilgi düzeyi okul, hastane, kamu hizmet binaları gibi hemen kullanım performansı aranan yapılar için kullanılamaz. Bilgi düzeyinin sınırlı sayılması taşıyıcı sistem projelerinin mevcut olmadığı anlamına gelir. Bu durumda taşıyıcı sistemin nicelikleri binada yapılacak ölçümlerle belirlenir. Bu düzeyde bilgi katsayısı 0,75 kabul edilir.

Öncelikle analiz modelini oluşturacak yeterlilikte rölöve alınarak yapı geometrisi çözümlenir. Betonarme binalar için yapının elemanlarının inşa tarihindeki asgari donatı şartlarını sağladığı varsayılır ancak, kolonlar için % 10, kirişler için % 5 pas payı sıyrılır ve kalanın % 20’sinde cihazla kontrol yapılır. Donatı durumunu belirlemek için gerçek donatı minimum donatıya bölünerek donatının gerçekleşme katsayısı bulunur. Bu oran kontrol edilmeyen diğer elemanlar için de kullanılır.

Malzeme özelliklerinin belirlemek için her kattan en az iki kolon veya perdeden karot ve demir donatı örneği alınır. Karot örneklerinin dayanım tespiti için en düşük basınca göre işlem yapılır.

    • Orta Bilgi Düzeyi:

Bu bilgi düzeyi için mimari ve statik projeler mevcut ise deprem performans analizi aynı sınırlı bilgi düzeyindeki gibi ölçümlerle doğrulanır. Projelerin mevcut olmadığı durumlarda ise daha kapsamlı analizler yapılır.

Orta bilgi düzeyi için kolonların % 20’si, kirişlerin % 10’u sıyrılır. Donatının gerçekleşme oranı kolon ve kirişler için ayrı ayrı belirlenir ve sıyrılmayan elemanlar için de kullanılır. Bu oran 1.00’dan yüksek olmamalıdır. Ayrıca her kattan en az üç olmak üzere ve tüm yapıdan 9 adetten az olmamak üzere her 400 metrekareden bir karot alınır.

    • Kapsamlı Bilgi Düzeyi:

Bu düzey bilgide binanın betonarme projeleri mevcuttur ve öncelikle yapının bu projelere uyumu kontrol edilir. Kontrollerde önemli farklar bulunduğu takdirde proje yok sayılır ve bina orta bilgi düzeyine uygun olarak incelenir.
       
Kontrollerde proje ile yapı arasında önemli farklar bulunmadığı takdirde kolonların % 20’si, kirişlerin % 10’u sıyrılır, sıyrılmayanlarınsa % 20’sinde cihazla tespit yapılır. Böylece donatı gerçekleşme katsayısı bulunur. Tüm yapı için toplamda 9’dan az olmamak üzere her kattaki kolon ve perdelerden minimum 3’er olmak üzere her 200 metrekareden bir karot alınır. Ayrıca her donatının çeliği için en az bir numune ile çekme deneyi yapılır. Çelik performansı gereklilikleri karşılamazsa en az 3 numune daha test edilir ve çıkan değerlerin en düşüğü alınır.

Deprem Performans Analizi Testleri ve Zemin Etüdü

Performans analizi yapılacak binanın taşıyıcı elemanlarından ilgili yönetmelikte belirtilen sayıda numuneler alınır ve test edilir. Testler mutlaka Bakanlık akreditasyonuna sahip yapı laboratuvarında yapılmalıdır.

Taşıyıcı elemanlardaki donatıların belirlenmesi için röntgen yöntemi ya da başka yöntemlerle ölçümler yapılır. Yapıda kullanılan demirin çapları, adetleri, özellikle de etriye aralıkları bulunur. Sıyırma işlemiyle demirlerin korozyon seviyeleri tespit edilir. Ayrıca binanın uygun bir noktasına muayene çukuru açılarak temel sistemi de incelenir.

Zemin Etüdü Raporu’nu hazırlamak üzere yapının arsası içinde jeolojik zemin etüdü yapılır. Elde edilen tüm verilerle 3 boyutlu taşıyıcı sistem modeli oluşturulur. Bu modele deprem yükleri etki ettirilerek binanın deprem performansı belirlenmiş olur.


Yapı Performans Analiz Raporu

Yukarıda belirtilen incelemeler ve testlerle elde edilen değerlerinin ortalamasının alınmasıyla Yapı Performans Analiz raporu hazırlanır. Analiz sonucunda bina ile ilgili şu yargılardan birine varılmalıdır.

1. Yapı göçme konumundadır.
2. Yapı göçmenin önlenebileceği konumundadır.
3. Yapı can güvenliği için uygun performans seviyesindedir.
4. Yapı hemen kullanım için uygun performans seviyesindedir.

Bina mesken ise 3. maddede belirtilen can güvenliği performans seviyesinde olmalıdır. Okul binaları, hastane binaları ve önem katsayısı 1.0 olan binalar ise hemen kullanım performans seviyesini sağlamak zorundadır. Yapının performans analizi raporu sonucu 1. ve 2. maddede belirtilen göçmenin önlenebileceği veya göçme durumu şeklinde çıkmışsa bu yapı mutlaka güçlendirilmeli ve yönetmeliğe göre bu binada oturulmamalıdır. Eğer güçlendirme yoluna gidilecekse güçlendirme projesi hazırlanır. Güçlendirme işlemleri sonucunda yapı elemanları tekrar analiz edilir, analiz sonucu can güvenliği performans seviyesine çıkana kadar güçlendirmeye devam edilir.

Proje Kapsamında:

1.Karbon Fiber; Taşıyıcı sistemlerin karbon fiber ile sarılarak güçlendirilmesi,
2.Çelik; Mevcut taşıyıcı sistemleri çelik profillerle güçlendirme,
3:Mantolama; Kolon ve kirişin mantolma sistemi ile güçlendirilmesi

işlemleri Mühendislik Statik Programlarla analiz edilereki gerekli güçlendirme yöntemleriyle yapılmaktadır.